Na dużym trawiastym skwerze na skraju miasteczka Ujezd u Brna stoi pomnik kobiety trzymającej na rękach zwłoki mężczyzny w cywilnym ubraniu. To pomnik poświęcony cywilnym ofiarom bitwy pod Austerlitz.
O ile o liczbie zabitych żołnierzy obu stron walczących w Bitwie Trzech Cesarzy wspomina każdy historyk, to o ilości zabitych osób cywilnych praktycznie nic nie wiadomo. Pole bitwy obejmował kilkanaście wsi. Ich mieszkańcy na początku grudnia 1805 roku znaleźli się między młotem a kowadłem. Od wschodu nadchodziła armia Sprzymierzonych, od zachodu – Francuzi. O kilka co najmniej wsi podczas bitwy prowadzone były krwawe walki, np. Telnice, Sokolnice, Twarożną. Większość miejscowych na wieść o zbliżających się wojskach na pewno uciekła w lasy, ale po pierwsze – nie wszyscy zdążyli wydobyć się z okrążenia dwóch wielkich armii; po drugie – nie z każdej wioski było blisko do wioski. Miejscowości, o które walczono podczas bitwy zostały w większości spalone zruinowane. Kto został w domu, miał marne szanse na przeżycie. Jak podczas każdej wojny, los cywilów był najgorszy.
W roku 2009 roku w Ujeździe u Brna (od roku 2005 miasteczku), pół kilometra za mostem na Ltavie, na skwerze u skrzyżowania ulic Na zamećku, Czeskiej Rymarskej odsłonięty został pomnik Pieta – pomnik cywilnych ofiar bitwy. Na niewielkim cokole dźwigającym kobietę z bezwłądnym ciałem mężczyzny na rękach, umieszczono tablice z napisem: “Pieta ta został wykonana na pamiątkę wszystkich, którzy zginęli 2.12.1805 r a nie byli żołnierzami.”
Autorem rzeźby jest Nikos Armutidis. Pomnik ufundowała organizacja Pomnik Pokoju – Austerlitz.
Adam Gąsior
szukając napoleona 