Pomnik ku czci Jurcika i jego żołnierzy na wzgórzu Prace.
Na wzgórzu Prace, tuż obok wielkiego Pomnika Pokoju i Muzeum Bitwy pod Austerlitz stoi niepozorny kamienny pomnik. Upamiętnia generała Jirčika, Czecha w austriackiej armii i żołnierzy jego brygady.
Kiedy rankiem 2 grudnia 1805 roku żołnierze francuscy z korpusu marszałka Soulta zajęli strategiczne, znajdujące się w centrum pola bitwy wzgórze Prace, siły austriacko-rosyjskie od razu spróbowały go odbić. Z dwóch stron na Francuzów ruszyły brygady austriacka pod dowództwem generała Jirčika i rosyjska pod dowództwem generała Kamieńskiego.
Dowodzący francuska piechotą generał Thiebaul ustawił 36 pułk piechoty, 2 batalion 14 pułku piechoty i 10 pułk lekki we front o kształcie szubienicy.
Brygada dowodzona przez Jirčik liczyła 4 200 ludzi, sam generał uchodził za zdolnego dowódcę. Przed sobą miał 10 pułk lekki płk. Pouzeta (brygada gen. Moranda) oraz 1 batalion 14 pułku i trzy działa. Salwy szeregów francuskich wzmocnione silnym ogniem kartaczowym trzech dział (armaty zostały załadowane podówjnymi ładunkami i wycelowane na wysokości pasa piechoty austriackiej) rozbiły natarcie Austriaków. Pod generałem Weirotherem ubito konia, ciężko ranny został także generał Jirčik. Natarcie się załamało, Francuzi utrzymali wzgórze i od tej pory wynik całej bitwy był przesądzony. Żołnierze brygady Jirčika wycofali się zabierając ciężko rannego generała do Uherskiego Hradista. Generał zmarł tam trzy tygodnie później
Franz von Jirčik urodził się w 1758 roku w Kutnej Horze, w wieku 20 lat rozpoczął swoją karierę wojskową podczas bawarskiej wojny sukcesyjnej. Rok później, jako porucznik służył w sztabie generalnym. W 1790 roku brał udział w wojnie Austrii i Rosji z Turcją. Pertraktował z tureckim dowódcą obrony miasta Gładów, przekonał go po kapitulacji i awansował na kapitana. Podczas wojny I koalicji z Francja w roku 1797 awansował na podpułkownika. Dostał się do niewoli w Mantui.
1 czerwca 1802 roku został mianowany pułkownikiem i dowódcą 8 pułku piechoty granicznej w Nowej Gradiszce. 27 marca 1805 roku otrzymał awans na generała armii austriackiej i wziął udział w kampanii bawarskiej. W bitwie pod Austerlitz dowodził brygada 4 800 żołnierzy. Jego brygada wchodziła w skład 4. mieszanej kolumny sprzymierzonych pod wspólnym dowództwem generała Kolowrata i generała Miłoradowicza.
Tablica na pomniku
Pomnik ku czci jego i żołnierzy jego brygady odsłonięto na wzgórzu Prace 2 grudnia 1995 roku staraniem członków grupy rekonstruktorów austriackiego pułku Kaiser. Na tablicy wypisano, oprócz nazwiska generała, nazwy pułków, których żołnierze polegli w walkach o wzgórze Prace oraz nazwiska dowódców tych jednostek. U góry napis: Tu walczyła brygada piechoty pod dowództwem generała majora Jirčika. Poniżej – Cześć ich pamięci. Nad tablicą do kamienia wisi orzeł austriacki. Na murkach po obu stronach kamienia pamiątkowego umieszczono: kulę armatnią i hełm piechoty austriackiej.
Adam Gąsior