szukając napoleona

Pomnik upamiętniający bitwę pod Rivoli stoi w pięknym miejscu – na wyniosłym wzgórzu, kilkadziesiąt metrów w dole szumi Adyga. Tutaj 27-letni generał Bonaparte w dwa styczniowe dni 1797 roku rozbił armię austriacką liczącą 43 tysiące. Zabijając lub raniąc prawie sześć tysięcy przeciwników i biorąc do niewoli 1/3 austriackiej armii.

Pobity w listopadzie 1796 roku austriacki dowódca Alvinczy próbował zaskoczyć Francuzów, idąc na południe między Adygą i jeziorem Garda. Droga w pewnym momencie prowadził przez płaskowyż Rivoli, za wąski by rozwinąć armię w pełnym szyku. Tam właśnie Bonaparte wydał Austriakom bitwę. W dwudniowych zmaganiach Alvinzy stracił połowę swoich sił -14 tysięcy ludzi (zabitych, rannych i wziętych do niewoli), Straty francuskie wyniosły mniej niż 5 tysięcy.

Dotrzeć do pomnika upamiętniającego bitwę pod Rivoli nie jest łatwo. Jedziemy główną szosą na północ, mijając po prawej stronie miasteczko Rivoli Veronese. Na jednym z zakrętów (tuż przy wysokim nasypie kolejowym) stoi tablica informacyjna. Tutaj, na drodze szutrowej odbijającej od szosy asfaltowej, musimy zostawić auto (lub przejechać jeszcze dwieście metrów pod wiaduktem). Niestety tutaj nie ma żadnych tabliczek, oznakowani/ Idziemy „na czuja” skrajem pola i zagajnika. Po kilku minut spaceru wśród wysokich traw, lekko pod górę wychodzimy na dużą polanę otoczą piniami. Na środku polany stoi poszukiwany pomnik.

Swego czasu był to najdroższy pomnik napoleoński we Włoszech. Zbudowano go w 1806 roku. Podstawa monumentu zachowana do dzisiaj służyła jak mauzoleum dla poległych w bitwie żołnierzy obu stron. Nad nią wznosiła się 20-metrowej wysokości kolumna. Niestety w 1814 roku Austriacy zniszczyli pomnik, fragmenty kolumny do dzisiaj leżą wśród trawy. W latach 1917-18 pomnik odbudowano wspólnymi siłami francuskiej i włoskiej armii. Obecnie pomnik to dawna baza z napisami na bokach cokołu.

Jeden z nich pochodzi z 1806 roku i głosi: „Czynom niezwyciężonej armii Włoch i bohatera, który doprowadził ją do triumfu, obecnie cesarza Francuzów i króla Włoch”.

Od frontu na pomniku widnieje tylko napis: Rivoli i data 1797. Nad nim mniejszymi literami: Zwycięstwo Francuzów
Na innej ścianie – rysunek oryginalnego pomnika z kolumną.
Na czwartej ścianie napis po włosku: „IN QUESTO LUOGANO RIPOSANO LE SPOGLIE DI COMBATTENTI DELLA BATAGLIA DI RIVOLI („w tym miejscu spoczęli żołnierze polegli w bitwie pod Rivoli”).