szukając napoleona

Jego popiersie znajduje się w Łazienkach Królewskich w Warszawie. Znaleźć go nie jest łatwo. Stoi na tyłach remontowanego Pałacu Myślewickiego. Zasłaniają go krzaki, nie prowadzi do niego żadna alejka.

Kozietulski nie jest moim ulubionym szwoleżerem napoleońskim. Tym jest Paweł Jerzmanowski. A Kozietulski? Cóż, dowódca 3 szwadronu szwoleżerów, niesłusznie uważany za dowódcę szarży pod Somosierrą. Potem dzielnie stawał m.in. pod Wagram, w kampaniach rosyjskiej i niemieckiej, w bitwie pod Lipskiem… Stał się symbolem wszystkich szwoleżerów (również za sprawą książki Brandysa). Bez wątpienia bohater mojej ulubionej epoki.

Pułkownik Jan Kozietulski jest ubrany w mundur paradny z epoletami, na piersi zawieszone trzy ordery: Krzyż Kawalerski Legii Honorowej, który otrzymał w 1809 roku, Krzyż Kawalerski Virtuti Militari, nadany w 1811 roku i . Cesarski Order Zjednoczenia przyznany mu przez Napoleona w 1813 roku. To nie jest oryginalne popiersie, to tylko replika rzeźby Stanisława Jackowskiego z 1930. Losy oryginału (który stał w tym samym miejscu) są, nawet jak na polski pomnik, niezwykłe.

Pierwszego jego odsłonięcia dokonał prezydent Mościcki 2 lipca 1930 roku, z okazji 10 rocznicy powstania 3. Pułku Szwoleżerów. Popiersie stało przed budynkiem koszarowym przy ulicy Sejneńskiej do 1939 roku. Na cokole widniał napis: Szefowi swemu/J.K./Kozietulskiemu/bohaterowi Somo-Sierry/2 Pułk Szwoleżerów/Mazowieckich.

Wycofujący się szwoleżerowie ukryli popiersie, potem zostało odnalezione przez Niemców i zginęło na lata.

Dopiero w 1949 roku pomnik został odnaleziony przez działająca w regionie Schlezwig Holstein i Hamburga, „Misję Rad Salzuflen” Biura Rewindykacji i Odszkodowań Wojennych. W marcu popiersie i inne odnalezione rzeźby przetransportowano dwoma wagonami do składów firmy C. Hartwig w Warszawie a potem do magazynów Muzeum Narodowego, (w ujeżdżalni przy pałacu w Wilanowie). Podczas transportu Kozietulski został… księciem Poniatowskim

Podporucznik Kolendo z Biura Rewindykacji i Odszkodowań Wojennych w punkcie 5. Specyfikacji przewozowej: 5. Biust księcia Józefa Poniatowskiego. Tak go także zainwentaryzowano w magazynach Muzeum Narodowego. Gdy w 1988 roku popiersie zostało przekazane do Łazienek Królewskich i ustawione na cokoliku za Pałacem Myśliwickim (jako książę Poniatowski), kustosz Działu Rzeźby Muzeum Narodowego w Warszawie Hanna Kotkowska-Bareja odkryła prawdę.

W 2000 roku Muzeum Okręgowe w Suwałkach przygotowywało wystawę o 3. Pułku Szwoleżerów, rozpoczęto rozmowy z Łazienkami w sprawie odzyskania przez Suwałki pomnika. W listopadzie 2001 Kozietuslki wrócił do Suwał a 19 maja 2002 roku przed budynkiem Muzeum Okręgowego w Suwałkach odbyła się uroczystość powtórnego odsłonięcia popiersia patrona 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich, płk. Jana Hipolita Kozietulskiego. W Łazienkach stoi współczesny odlew z brązu wzorowany na rzeźbie Jackowskiego.