szukając napoleona

Pałac Charlottenburg od strony bramy wjazdowej.

Jeden z piękniejszych pałaców w Niemczech, Pałac Charlottenburg w Berlinie miał nie tylko szczęście gościć Napoleona, ale i być świadkiem niezwykłej odezwy do Polaków. To tutaj zaczęła się historia krótkiego okresu polskiej niepodległości w okresie zaborów. A Polacy po tysiąckroć pokazali się “godnym narodem”, najdzielniejszymi i najwierniejszymi żołnierzami cesarza.

Pałac obecną nazwę nosi od roku 1705, nadał ją król Fryderyk I Pruski w na cześć zmarłej żony Zofii Charlotty Hanowerskiej. Wcześniej rezydencja nazywała się Lietzenburg (od wsi Lietzow).

Budowę letniej posiadłości władców Prus rozpoczęto w roku 1695.

Fasada pałacowa od strony ogrodu.

Fragment głównej bramy wjazdowej.

Pałac w stylu barokowym znbudowano według projektu niderlandzkiego architekta Johanna A. Neringa. Był to prezent elektora Brandenburgii, margrabiego Fryderyka III Hochenzollerna dla jego żony Zofii Charlotty. Budowę centralnej części założenia (tzw. Stary Pałac lub Stary Zamek) ukończono w 1699, natomiast prace nad kopułą trwały do 1712.  Zofia Charlotta zleciła Siméonowi Godeau, zaaranżowanie ogrodu ma modłę francuską. Przez następne lata pałac był nieco przebudowywany, by z czasem stać się najbardziej reprezentacyjną rezydencją królewską w okolicach stolicy.

Pałac od strony ogrodu.

Fontanna ogrodowa.

Napoleon przebywał tutaj krótko. Potem, przez cały miesiąc kwaterowania w Berlinie, mieszkał w Zamku.

Jednak dla nas Polaków ważna jest data 26 października 1806 roku, gdy do pałacu przybył generał Jan Henryk Dąbrowski. Ziemie polskie były tuż, tuż a armia pruska w całkowitym panicznym odwrocie. Cztery dni wcześniej rozmawiał z cesarzem na temat wyjazdu do Wielkopolski i stworzenia tam regularnych oddziałów polskich. 26 października Dąbrowski zadeklarował gotowość wystawienia 40 tysięcy żołnierzy polskich w zamian za ogłoszenie przez cesarza niepodległości Polski. To wtedy padły słowa Napoleona: „Na niepodległość trzeba sobie zasłużyć!… Obaczę jeżeli Polacy godni są być narodem. Idę do Poznania, tam się pierwsze moje zawiążą wyobrażenia o jego wartości. Od was więc zawisło istnieć i mieć Ojczyznę.”

Generał Jan Henryk Dąbrowski i Józef Wybicki na spotkaniu z napoleonem w Pałacu Charlottenburg.

Dąbrowski dostał przyzwolenie od cesarza, by z Józefem Wybickim i grupą oficerów udać się do Poznania.

Dwaj Polacy wydali jeszcze w Berlinie odezwę będącą pokłosiem spotkania Napoleonem,

“Jan Henryk Dąbrowski Generał Dywizyi i ozdobiony orderem Wielkiego Orła Legii Honorowey i Komendor Orderu Królewskiego Korony Żelazney. Józef Wybicki Reprezentant miast na seymie 1791r.

Polacy! Napoleon wielki, niezwyciężony wchodzi w trzykroć sto tysięcy wojska do Polski. Nie zgłębiaymy taiemnic zamysłów, staraymy się bydź godnemi jego wspaniałości.’’ Obaczę, powiedział nam, obaczę jeżeli Polacy godni są być narodem. Idę do Poznania, tam się pierwsze moje zawiążą wyobrażenia o jego wartości.’’ Polacy! od was więc zawisło istnąć i mieć Oyczyznę: wasz zemściciel, wasz stwórca się zyawił. Zabiegaymy mu drogę z stron wszystkich, tak jak osierocone dzieci rzucają się na łono Oyca. Przynoście mu wasze serca i odwagę wrodzoną Polakom: Powstańcie i przekonaycie go iż gotowi jesteście i krew toczy się na odzyskanie Oyczyzny. Wie iż jesteście rozbrojeni. Broń i oręż z rąk jego otrzymacie. A wy Polacy przymuszeni przez naszych najeźców, bić się za nich przeciwko własney sprawie, stawaycie pod chorągwiami Oyczyzny swojey.

Wkrótce Koścuszko wezwany przez niezwyciężonego Napoleona, przemówi do was z Jego woli: Na teraz macie od nas rękoymią Jego oświadczonej dla Narodu obrony. Przypomniycie sobie iż proklamacya, która was do formowania Legionów Polskich w Włoszech wzywała, nie była ku waszej zdradzie użyta. Ci to są legioniści którzy niezwyciężonego Napoleona pozyskawszy względy, dali mu pierwsze wyobrażenie o duchu i charakterze Polaków.

Dan w kwaterze główney Cesarskiey w Berlinie dnia 3. Listopada 1806 r.(-) Dąbrowski (-)Wybicki

Obecnie pałac wraz z ogrodem jest jednym z najchętniej odwiedzanych przez turystów zabytkiem. Dojechać tam możemy metrem: linią U7, przystanek Richard Wagner Platz, S-Bahnem: przystanek Westend – linie S-41, S-42, S-45 oraz S-46  oraz autobusami – linie M45, 109 oraz 309.

Godziny otwarcia: kwiecień – październik 10:00 – 18:00, listopad – marzec 10:00 – 17:00, poniedziałki zamknięte

Ceny biletów: normalny 12 EUR, ulgowy 8 EUR

Pałac i wieża z kopułą.

Fragment ogrodu i pałacu.