Tablica na Pałacu Namiestnikowskim w Brnie
Niecałe 15 minut spaceru po starówce morawskiego Brna dzieli dwie tablice. Jedna wisi na domu, w którym nocował wódz armii rosyjskiej Kutuzow; druga na kwaterze Napoleona. Minęli się o jeden dzień, za kilkanaście dni ich armie starły się pod Austerlitz. Był rok 1805.
Po klęsce armii austriackiej pod Ulm, armia Kutuzowa pospiesznie wycofywała się, by połączyć z głównymi siłami rosyjskimi. Po drodze poniosła straty w ciągłych potyczkach i mniejszych bitwach z Francuzami, ale w końcu dotarła w okolice Brna. 18 listopada do miasta wjechał sam Kutuzow. Po odebraniu informacji, że armia Buxowdena znajduje się o jeden dzień marszu od miasta wydał 19 listopada swojej armii rozkaz opuszczenia Brna. Obie armie połączyły się pod Vyszkovem, Kutuzow przyprowadził ze sobą nieco ponad 30 tys. żołnierzy, niemniej od tej pory to koalicjanci mieli przewagę liczebną nad Wielką Armią. Warto wspomnieć, że wcześniej, w drodze na zachód Kutuzow nocował w Brnie w dniach 2 – 5 października.
Tablica upamiętniająca pobyt Kutuzowa w Brnie.
Francuzi doszli pod Brno rankiem 20 listopada. Delegacja duchowieństwa i władz miejskich wręczyła Napoleonowi klucze do miasta. W ręce Francuzów wpadło miasto, twierdza Spielerg, 60 dział, arsenał z 6 tysiącami nowych karabinów, zapasami prochu i żywności.
Cesarz mieszkał w Brnie w Pałacu M od 22 do 28 listopada. 24 listopada wziął udział w mszy w kościele św. Tomasza, 26. zaś objeżdżał okolicę. 25 listopada przyjął wysłannika cesarza austriackiego, hrabiego Stadiona a ostatniego dnia pobytu – wysłannika króla pruskiego, Haugwitza.
Po bitwie pod Austerlitz i podpisaniu zawieszenia broni z cesarzem Austrii, Napoleon wrócił do Brna 7 grudnia. Został tutaj do 12 grudnia.
Kościół św. Tomasza w Brnie, w którym odprawiona został msza z udziałem Napoleona.
Kutuzow za kwaterę w Brnie obrał kompleks Pałacu Dietrichsteinów wraz z przylegającym Dworem Biskupim. Oba budynki stoją na placu Zielony Targ. Zostały wybudowane w drugiej dekadzie XVII wieku przez kardynała Franciszka Dietrichsteina. Architektem był Domenico Martinelli, twórca zamku w Austerlitz. Obecnie (od ponad stu lat) znajduje się tutaj Muzeum Ziemi Morawskiej. Na prawo od wejścia wisi tablica poświęcona pobytowi Kutuzowa. W grudniu 1805 roku znajdował się tutaj szpital dla francuskich żołnierzy.
Zielony Targ w Brnie – po prawej widoczna siedziba Kutuzowa.
Z kolei Pałac Namiestnikowski (Místodržitelský palác) przy Placu Moravskim 1 był kwaterą Napoleona i jego sztabu. To dawny klasztor augustianów, na początku XIX wieku był siedzibą gubernatora Moraw. Trzy dni przed Napoleonem mieszkał tutaj cesarz Austrii Franciszek. Potem zamieszkał w nim cesarz oraz marszałek Mortier. We wrześniu 1809 roku (16-18 września) lokatorami zostali Napoleon i marszałek Davout. Obecnie mieści się tutaj Galeria Morawska. Na prawo od wejścia od 1995 roku wisi tablica autorstwa K. Zemana.
Siedziba Napoleona w Brnie.
Adam Gąsior