Dziedziniec Pinakoteki Brera w Mediolanie, to kolejne miejsce na włoskim szlaku napoleońskim. Nie tylko dlatego, że Napoleon tu był. Przede wszystkim z powodu jego pomnika autorstwa samego Canovy, najwybitniejszego rzeźbiarza epoki napoleońskiej.
Budynek Pałacu Brera stoi w miejscu, gdzie do 1773 roku mieściło się kolegium jezuitów. Gdy zakon rozwiązano, na rozkaz cesarzowej Marii Teresy kompleks przebudowano pod okiem architekta Giuseppe Piermariniego. Po przebudowie w budynku znalazły miejsce szkoły, obserwatorium astronomiczne, biblioteka i pinakoteka. Ta ostatnia w 1803 roku został udostępniony publiczności. Początkowo wystawiano w niej prace służące jako pomoce dydaktyczne dla studentów (Akademii Sztuk Pięknych). Szybko ekspozycję uzupełniono o dzieła pochodzące z likwidowanych klasztorów i kościołów. 17 maja 1805 roku Akademię odwiedził entuzjastycznie witany przez studentów i nauczycieli, cesarz Napoleon I. Jego pasierb, wicekról Włoch Eugeniusz de Beauhranis sprowadził do Pinakoteki „Zaślubiny Marii” Rafaela.
Z powodu szybko rozrastającej się kolekcji, Pinakotekę rozbudowano o dawny budynek kościoła a 15 sierpnia 1809 roku otwarto nową Pinakotekę z 139 obrazami. Cztery lata później obrazów było już prawie 900, a jedną z pereł kolekcji była „Pieta” Belliniego.
Brązowy posąg Napoleona jako Marsa niosącego pokój autorstwa Antonia Canovy, odlany w Rzymie w latach 1811-1812, stanął na dziedzińcu Pinatoki w 1859 roku. Okazją był uroczysty wjazd Witkora Emanuela II i Napoleona III po wygranej bitwie Magentą. W 1864 roku pomnik zyskał cokół z granitu i marmuru karraryjskiego wykonany przez przez Luigiego Bisi
Oryginalną rzeźbę z marmuru wykonał w latach 1803-06 Antonio Canova, najsłynniejszy i najlepszy rzeźbiarz europejski. Zlecenie na posąg otrzymał od Pierwszego Konsula w Paryżu w 1802 roku. Po wykonaniu podczas pięciu spotkań z Bonapartem, Canova wykonał glinianego modelu popiersia. W 1803 roku rozpoczęły się prace nad marmurowym posągiem. Trwało to trzy lata, ale praca został przewieziona do Paryża dopiero w 1811 roku. Cesarz, niezbyt zadowolony z posągu, kazał go ustawić w Luwrze, przemianowanym na muzeum.
Po upadku Napoleona, Canova chciał odkupić rzeźbę, ale Burbonowie sprzedali go za 66 000 franków, Arthurowi Wellesleyowi, księciu Wellington. W 1814 roku rzeźba znajdowała się w Salle des Hommes Illustrés , ukryta za płóciennym ekranem, gdzie prawdopodobnie po raz pierwszy zobaczył ją właśnie Wellington. Ten ustawił posąg w 1817 roku w swojej rezydencji Apsley House w Londynie.
Wykonanie brązowej kopi posągu zlecił Canovie, Charles-Jean-Marie Alquier , ambasador Francji w Rzymie, na polecenie księcia Eugeniusza z Beauharnais , wicekróla Królestwa Włoch i pasierba Napoleona. Artysta otrzymał za to pięć tysięcy francuskich ludwików. W brązie odlali go Francesco Righetti i jego syn Ligi. Zużyto do tego brąz z armat z Zamku Świętego Anioła w Rzymie.
Posąg ma wysokość 3,45 metra, przedstawia postać półnagiego Bonapartego, jak Marsa. W prawej dłoni trzyma posążek bogini zwycięstwa Nike stojącej na kuli ziemskiej, zaś w lewej – laskę. Z pnia drzewa u boku Napoleona zwisają miecz i pas. Bonaparte jako Mars, który przyniósł pokój i odłożył na bok broń i zbroję.
Adam Gąsior
szukając napoleona 