2 grudnia 2805 roku podczas bitwy pod Austerlitz, na terenie wokół Holubic toczyły się walki między prawym skrzydłem rosyjskiej armii pod dowództwem generała Bagrationa a wojskami lewego skrzydła francuskiego, którymi dowodził marszałek Lannes.
Początkowy pojedynek artyleryjski wygrała zdecydowanie strona francuska. Potem przyszedł czas na piechotę – na Rosja uderzyła dywizja generała Caffarellego. Jednocześnie artyleria francuska kontynuował ostrzał wroga. Był on tak celny, że pułk archangielski generała Kamieńskiego II stracił w godzinę ponad tysiąc rannych i zabitych. Podobnie ciężkie straty poniósł 6. pułk muszkieterów. Kawaleria mszałka Murat pokonała w krwawych walkach jazdę Lichtensteina. Prawe skrzydło rosyjskie poszło w rozsypkę i zaczęło się pospiesznie wycofywać Uratowała je jedna bateria austriacka.
W dniu 24 maja 2003 roku przy drodze prowadzącej z szosy ołomunieckiej do Holubic, odsłonięto pomnik upamiętniający walki pod Holubicami. W jego budowie i uroczystościach wzięła udział umundurowana jednostka Adamek z Holubic, członkowie ČSNS i przedstawiciele wsi Holubice.
Granitowy pomnik ma wysokość 3,7 m. Od czoła zdobi go medalion z portretem Murata (powiększona kopia medalu autorstwa Karela Zemana (jest autorem serii medali „napoleońskich”). Na cokole widnieje napis: „Wojsk wielu kroki tędy wiodły, niektórzy wszak nie wrócili do domu”. Pod pomnikiem zgromadzono szczątki poległych w bitwie.
Pomnik stoi na tle betoniarni ZAPA, którą zbudowano tak, że przypomina armatę z czasów napoleońskich wraz z obsługą.
Adam Gąsior
szukając napoleona 